Раҫҫейре кӑҫал Литература ҫулталӑкӗ, Чӑваш Енре Константин Иванов ҫулталӑкӗ тесе палӑртнине эпир пурте пӗлетпӗр. Ҫавна май республикӑн Культура, наци ӗҫӗсен тата архив ӗҫӗсен министерствипе Наци вулавӑшӗ «Чӑваш Енӗн литература палитри: вуламалли 100 кӗнеке» республикӑри акци ирттерес тенӗ. Вӑл пуш уйӑхӗн 25-мӗшӗнчен тытӑнса авӑн уйӑхӗн 1-мӗшӗччен тӑсӑлнӑ.
Виҫӗ тапхӑрпа йӗркеленӗскерӗн малтанхи пайӗнче вулама сӗнекен кӗнекесене палӑртнӑ. Иккӗмӗш тапхӑрӗнче — ҫав литературӑна сасӑлав тӑрӑх уйӑрнӑ. Виҫҫӗмӗш тапхӑрӗ вара суйланса илнӗ 100 кӗнекене цифра ҫине куҫарассипе ҫине тӑнӑ. Ҫак калӑпӑшлӑ ӗҫӗн пӗтӗмлетӗвӗ — «Чӑваш Енӗн литература палитри: вуламалли 100 кӗнеке» электрон коллекци.
Йӗпреҫ районӗнчи Ирҫе Ҫармӑсри вулавӑшра 100 кӗнеке ятне кӑтартнӑ списокран курав хатӗрленӗ. Вулама сӗннӗ 100 хайлав шутӗнче — А. Артемьевӑн «Салампи», Н. Мранькан «Ӗмӗр сакки сарлака», М. Кипекӗн «Паттӑрсем хыпарсӑр ҫухалмаҫҫӗ», Д. Гордееван «Ҫич ҫунатлӑ курак», К. Ивановӑн «Нарспи», Г. Орловӑн «Вутри юрату», Л. Агаковӑн «Юманлӑхра ҫапла пулнӑ» тата ытти нумай хайлав.
Авӑн уйӑхӗн 28-мӗшӗнче Йӗпреҫ районӗнчи Пучинке клубне халӑх нумай пухӑннӑ. Унта Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗн артисчӗсем килнӗ. Хӑнасем «Пирӗн атте авлана-а-ать!» камитпе паллаштарнӑ.
Спектакле Валерий Иовлев лартнӑ. Тӗп сӑнар — Николай — ура ҫинче ҫирӗп тӑракан арҫын, ялта уншӑн ним пахи те ҫук. Унӑн пӳрчӗ тахҫанах пушаннӑ, ывӑлӗ-хӗрӗ саланнӑ. Унӑн чунӗ кӗҫӗн ывӑлӗшӗн ыратать. Ывӑлӗ савнипе вӑрҫӑнса кайсан вӑл ахаль лармасть.
Спектакльте Василий Павлов, Светлана Савельева, Лидия Красова, Валентина Музыкантова, Валентина Сурикова, Венера Пайгильдина, Николай Дмитриев, Ирина Апхипова, Александр Степанов, Станислав Владимиров, Татьяна Зайцева-Ильина тата ҫамрӑк артистсем выляҫҫӗ.
Пучинкесем спектакле ӑшӑ кӑмӑлпа кӗтсе илнӗ. Вӗсем ура ҫине тӑрса тахҫанчченех тӑвӑллӑн алӑ ҫупнӑ.
Сӑнсем (20)
Авӑн уйӑхӗн 18-мӗшӗнче Йӗпреҫ районӗнчи Пучинке ялӗнче кӗрхи чемпионат тата ҫӑмӑл атлетика енӗпе республика ӑмӑртӑвӗ иртнӗ. Спорт уявне Чӑваш Енри 300 ытла вӑйлӑ спортсмен хутшӑннӑ.
Спорт уявне малтанах Олимп резервӗсен ачасемпе ҫамрӑксен В.Егоров ячӗллӗ 1-мӗш спорт шкулӗн директорӗ Сергей Егоров уҫнӑ. Унтан Йӗпреҫ район администрацийӗн элчисем, республикӑри «Урожай» спортпа вӑй-хал культурин обществин директорӗ Михаил Мурзин тухса калаҫнӑ.
Сергей Егоров район ертӳлӗхне тапӑшӑва лайӑх йӗркеленӗшӗн тав тунӑ. Вӑл тренерсене те спортсменсене хатӗрленӗшӗн ырланӑ.
«Чупу сывлӑха ҫирӗплетмелли чи ансат мел. Вӑл спорт ӑсталӑхне те ӳстерет. Пирӗн тӑрӑхра кун пек пысӑк мероприяти иртнӗшӗн савӑнатӑп. Ку юлашки хут пулмасса шанатӑп», — тенӗ Николай Федоров.
Ӑмӑртура пӗтӗмпе наградӑсен 14 комплектне выляттарнӑ.
Йӑлӑмра вырнаҫнӑ «Чувашия» санатори ҫывӑхӗнче ӗнер финн киноактерӗ Вилли Хаапасало ертсе пыракан пултарулӑх ушкӑнӗ чӳклеме туни ҫинчен документлӑ фильм сыпӑкӗсене ӳкернӗ. Ку ӗҫ-nyҫa йӗркелекенни ЧНК Ваттисен Канашӗн пуҫлӑхӗн ҫyмӗ Федор Мадуров скульптор пулни пирки ЧНКн пресс-службин ертӳҫи Зоя Яковлева пӗлтерет.
Авалхи йӑла-йӗркене Федор Мадуров чылай ҫул ертсе пырать. Хальхинче те кунта унӑн ывӑлӗ — Дмитрий Мадуров ӳнер тӗпчевҫи, Анатолий Кипеч ҫыравҫӑ, Николай Фомиряков таврапӗлӳҫӗ, Юрий Спиридонов кинопродюсер тата ыттисем те хутшӑннӑ. Чӳклеме ирттернӗ ҫӗре ЧНК ертӳҫин пӗрремӗш ҫумӗ Валерий Клементьев тата ЧНК пресс-службин ертӳҫи Зоя Яковлева хутшӑннӑ.
Вилли Хаапасало ертсе пыракан киноушкӑн малалла Йӗпреҫ тӑрӑхне чӑваш сӑрине епле вӗретнине ӳкерме ҫул тытнӑ.
Йӗпреҫ районӗнчи 19 ҫулти каччӑ кӗҫех суд тенкелӗ ҫине ларӗ. Шел те, ун ҫинче вӑл пӗрермӗш хут мар ӗнтӗ. Ҫамрӑкскер маларах икӗ хутчен судпа айӑпланма ӗлкӗрнӗ: 2012-мӗш ҫулта — вӑрланӑшӑн, 2013-мӗшӗнче — ҫаратнӑшӑн, хӗненӗшӗн тата хулиганла хӑтланнӑшӑн. Юлашкинчен каччӑна 4 ҫуллӑха юсанмалли колоние янӑ, анчах унтан ӑна кӑҫалхи кӑрлач уйӑхӗнче условлӑ майпа иртерех кӑларнӑ.
Ирӗкри пурнӑҫа каччӑ хаклама пӗлмен курӑнать. Вӑл каллех йӗрке пӑсма тытӑннӑ. Пуш уйӑхӗнче вара вӑл тата 41 ҫулти тепӗр арҫын хӑйсен ял хӗрарӑмне, 48 ҫултискере, мӑшкӑлланӑ.
Амӑш ҫулӗнчискер патне вӑл тата 41 ҫулти юлташӗ тепӗр арҫынпа кайнӑ. Лешӗ кӑмӑлпа туман-мӗн: ӑна вӗсем вӗлерессипе хӑратнӑ, хӗрарӑма алӑка уҫтарттарма ыйтнӑ. Ним шухӑшламанскер уҫнӑ. Тултан иккӗн вирхӗнсе кӗнӗ. Хӑйсем питне маскӑпа хупланӑ. Хӗрарӑма вӗсем 3 стакан сӑмакун ӗҫме хистенӗ, унтан черетпе мӑшкалланӑ. Хӗрарӑмшӑн антӑхакан арҫынсене кӗҫех кирпӗч шутлама ӑсатӗҫ.
Кӑҫал Раҫҫейре Литература ҫулталӑкӗ пулнӑ май тӗнче тетелӗнче «Культура диалогӗ» проект хатӗрленӗ. Ӑна РФ Патшалӑх Думин национальноҫ ӗҫӗсен комитечӗ пулӑшнипе йӗркеленӗ.
Кӑҫал ку проекта Раҫҫейри 70 регионтан, 8 ҫӗршывран хутшӑннӑ. Пӗтӗмпе — 8800 ытла ача. Конкурса 7–18 ҫулсенчисем хӑйсен ӗҫӗсене ярса пама пултарнӑ. Унта Чӑваш Енри маттурсем те хутшӑннӑ.
Проектра пирӗн ентеш палӑрма пултарнӑ. Йӗпреҫри ӳнер шкулӗн Пучинкери ӳнер уйрӑмӗнче ӑс пухакан Ирина Петрова «Пуласлӑхри вулавӑш» сӑнӳкерчӗксен конкурсне хутшӑннӑ. Унӑн ертӳҫи — Светлана Руссакова. Иринӑн «Пуласлӑхра кӗнеке кӗнекех юлать. Вӗсене гаджетсем улӑштармӗҫ» ятлӑ ӗҫне жюри асӑрхамасӑр хӑварман. Ҫапла Пучинке хӗрӗ конкурсра пӗрремӗш вырӑн йышӑннӑ.
Ҫурлан 22-мӗшӗнче Йӗпреҫ районӗнчи Шӑрттан ялӗнче пысӑк савӑнӑҫ пулнӑ. Халӑх пӗрле пухӑнса ял уявне паллӑ тунӑ.
Уява ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Надежда Ефремова уҫнӑ, ентешӗсене ырӑ сунса ӑшӑ сӑмахсем каланӑ. Унтан ялти чи хисеплӗ ҫынна палӑртнӑ. Кӑҫал ку ята Ольга Яковлевна Саввина тивӗҫнӗ.
Каярахпа район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Николай Чугаров тухса калаҫнӑ. Вӑл та шӑрттансене ырӑ сунса калаҫнӑ. Николай Чугаров общество ӗҫне хастар хутшӑннӑшӑн Вера Федуловӑна Хисеп грамотипе чысланӑ.
Шӑрттансене саламлама ЧР ял хуҫалӑх министрӗн ҫумӗ Ирина Кошкина та килнӗ. Вӑл ял уявӗ халӑха пӗр тӗвве пухнине, туслӑха ҫирӗплетнине палӑртнӑ.
Уяв малалла концертпа тӑсӑлнӑ. Кун хыҫҫӑн пурте тутлӑ шӳрпепе сӑйланнӑ.
Сӑнсем (47)
Васкавлӑ медпулӑшу ураписен — улшӑнусем. Нумаях пулмасть вӗсен автобази ҫӗнелнӗ. Вӗр ҫӗнӗ 23 урапа Чӑваш Ери ҫынсене пулӑшу кӳме васкӗ.
Ҫӗнӗ урапа уҫҫисене ЧР Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Михаил Игнатьев савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура панӑ. Ку мероприяти Ҫӗмӗрлере иртнӗ.
Ҫӗнӗ урапасем Ҫӗмӗрлере, Улатӑрта, Улатӑр, Йӗпреҫ, Шупашкар, Вӑрнар районӗсенче пурӑнакансене пулӑшу кӳрӗҫ. Михаил Васильевич уҫӑсене панӑ чухне Чӑваш Енре медицина пулӑшӑвӗн пахалӑхӗ ӳссе пынине палӑртнӑ.
Михаил Игнатьев палӑртнӑ тӑрӑх, юлашки ҫулсенче республикӑра сывлӑх сыхлавне ҫӗнетмешкӗн 5 миллиарда яхӑн тенкӗ тӑкакланӑ. Унпа ҫӗнӗ хатӗр-хӗтӗр туяннӑ, пульницӑсене юсанӑ, ялсенче фельдшерпа акушер пункчӗсене хута яраҫҫӗ. Михаил Васильевич ҫитес ҫулла валли мелдпулӑшу ураписен паркне тӗпрен ҫӗнетме шантарнӑ.
Йӗпреҫ районӗнчи Тури Кӗлӗшкасси ялӗнче пурӑнакан Анания Макарова ял ӑҫтан пуҫланса кайнипе кӑсӑкланнӑ та акӑ мӗн пӗлнӗ: Тури Кӗлӗшкассипе Анатри Кӗлӗшкасси ҫыннисем Ҫӗрпӳ районӗнчи Кӗлӗшкасси ялӗнчен куҫа килнӗ. 1650–1660 ҫулсенче куҫса килекенсем Хум шыв хӗрринче Анатри Кӗлӗшкасси ялне пуҫарса янӑ. Кӑштахран халӑхӑн пӗр пайӗ ҫӗнӗ ял — Тури Кӗлӗшкасси — пуҫарса янӑ.
2014 ҫулта Тури Кӗлӗшкасси ялӗн уявне паллӑ тунӑ. Унта Ҫӗрпӳ тӑрӑхӗнчи Кӗлӗшкасси ҫыннисем те килнӗ.
Кӑҫал акӑ Анатри Кӗлӗшкасси ялне паллӑ тунӑ. Малтанах Чӑваш Тимеш ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Николай Иванов тухса калаҫнӑ. Йӗпреҫ район пуҫлӑхӗ Александр Яковлев та килнӗ. Район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Николай Чугаров Валерий Герлова Хисеп грамотипе чысланӑ.
Унтан «Эревет» фольклор ушкӑнӗ, «Ҫавал» ансамбль тата чӑваш эстрада юрӑҫисем концерт лартнӑ.
Сӑнсем (18)
Кӑҫалхи ҫурлан 1-мӗшӗ тӗлне илсен, хуласемпе районсен пӗтӗмӗшле хыснине пӗлтӗрхи ҫав тапхӑртинчен тупӑш сахалтарах кӗнине Чӑваш Енӗн Финанс министерстви пӗлтерет. Пӗтӗмпе 10,8 миллиард тенкӗ кӗнӗ, ку вӑл 600 миллион тенкӗ сахалрах е 5,3 процент.
Тупӑш шайне ӳстернисем те пур. Ҫӗнӗ Шупашкарта унӑн хисепӗ 38 процент нумайланнӑ, Шупашкар районӗнче — 8,5 процент, Канаш хулипе Йӗпреҫ районӗнче — 5,1 процент, Пӑрачкав районӗнче — 5 процент, Улатӑр районӗнче — 1,7 процент, Комсомольски районӗнче — 1,4 процент.
Хӑйсен тупӑшӗ 18 муниципалитетра чакнӑ. Чи нумай чакни — Ҫӗмӗрле районӗнче (пӗлтӗрхипе танлаштарсан унта тупӑш 80,6 процент кӑна кӗнӗ), Тӑвай районӗ (83,7 процент), Шупашкарта (82,5 процент).
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (11.10.2024 15:00) сайра пӗлӗтлӗ ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 759 - 761 мм, 3 - 5 градус ӑшӑ пулӗ, ҫил 3-5 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа хӗвелтухӑҫ енчен вӗрӗ.
| Вдовина Ираида Григорьевна, паллӑ чӑваш юрӑҫи ҫуралнӑ. | ||
| Пушкай Леонид Иванович, чӑваш сӑвӑҫи, драматургӗ ҫуралнӑ. | ||
| Афанасьев Алексей Андриянович, чӑваш сӑвӑҫи, ҫыравҫи, тӑлмачӗ ҫуралнӑ. | ||
| Виталий Енӗш, чӑваш сӑвӑҫи, ҫыравҫи, тӑлмачӗ ҫуралнӑ. | ||
| Исаева Людмила Сергеевна, сӑвӑҫ, тӑлмач ҫуралнӑ. | ||
| Краснов-Асли Василий Иванович, чӑваш ҫыравҫи ҫут тӗнчерен уйрӑлса кайнӑ. | ||
| Василий Краснов-Асли, чӑваш ҫыравҫи ҫут тӗнчерен уйрӑлса кайнӑ. | ||
| Романов Борис Александрович, чӑваш сӑвӑҫи вилнӗ. | ||
| Чӑваш АССРӗ вырӑнне Чӑваш Совет Социаллӑ Республики пулса тӑнӑ. | ||
Пулӑм хуш... |